Kedileri Anlama Ansiklopedisi'nden 23 İlginç Fotoğraf

Kediniz sıklıkla öksürüyor mu? Suçlusu siz olabilirsiniz. 2005 yılında yapılan bir araştırmada 200 kediden birinde görülen kedi astımı, insanların yaşantıları yüzünden artış göstermekte. Kediler sıklıkla kapalı kapılar ardında tutulduğu için sigara, ev tozu, kepek, polen ve bazı tür kedi kumlarından etkilenmekte, bunlar da kedilerin solunum yollarında iltihaplara yol açmaktadır.

Aslında kedilerin sadece yarısı bundan etkilenirler. Latince ismi Nepeta cataria olan kedi nanesinden etkilenme kalıtımsaldır. Atalarından birisi kedi nanesine hassas olan kedilerin de hassas olma ihtimali %50, eğer iki atası da etkileniyorsa doğacak yavrunun da etkilenme ihtimali %75’tir.

Dilimize yerleşmiş ‘kedi köpek dalaşı’ gibi deyimleri unutun. Tel Aviv Üniversitesi’nde 2008 yalında yapılan bir araştırmada 6 aylık kediler ve 1 yaşındaki köpekler aynı ortama konulmuştur ve beraber yaşadıkları gözlemlenmiştir.

Kediler hakkında yapılan araştırmalarda kedilerin okşandıkça daha sinirli olduklarını okumuş olabilirsiniz. Fakat Viyana Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre aslında kediler okşanmaktan hoşlanırlar. Sadece bazıları gerçekten bunu sevmezler fakat yine de okşanmalarına izin verirler.

Tabi ki ikisinin de beyinleri çok ufak, vücut ağırlıklarının sadece %0,9’u kadardır. Fakat Psychology Today’in açıklamasına göre kedilerin beyin yüzeyleri insanlarınkine %90 oranla benzermiş. Kedilerde beynin kavramsal bilgi işlem kısmı köpeklere oranla daha gelişmiştir; bir kedide 300 milyon nöron bulunurken köpeklerde bu sayı 160 milyondur.

Kısa süreli hafızadaki bilgiler genellikle bir dakika içinde unutulur fakat 2007 yılında yapılan bir araştırmada kedilerde bu sürenin 10 dakikaya kadar çıktığını gözlemlemiştir. Bunu yaparken kedilerin bir engelle sadece ön ayaklarının üzerinde durması sağlanmıştır. Engel ortadan kaldırıldıktan sonra kediye dikkati dağılması için mama verilmiş fakat kedi 10 dakika boyunca sanki engel yine oradaymış gibi ön ayaklarının üzerinde durmuştur. Fakat aynı kediler engeli gördüklerinde ve engel ortadan kaldırıldığında engeli hatırlayamadılar, görsel hafızaları çok da kuvvetli değilmiş. Sadece birkaç saniye akıllarında tutabildiler.

İki yıl boyunca izlenen 42 kedi üzerinde yapılan araştırmalara göre yabani kediler özgür ev kedilerine oranla daha çok gezerler. Kırma ırktan olan bir erkek kedi yaklaşık beş buçuk milyon metre kare alanda gezindi. Ev kedilerindeyse rekor 20 bin metre karede kaldı. Aynı araştırmaya göre vahşi kediler ev kedilerinden çok daha aktif. Ev kedilerinin %97’si uyumayı ve düşük enerjili işler yapmayı tercih ederken sadece %3’lük bir kısmı yürümek kovalamak gibi işler yapmayı tercih etti. Vahşi kedilerdeyse bu oran %14. Sebebi olaraksa sahipsiz kedilerin hayatta kalmak için yiyecek bulma, vücut ısısını yükseltmek zorunda olma gibi dürtüleri gösteriliyor.

Kediler 250’den fazla kalıtımsal hastalığa yatkındır ve bunların çoğu insan hastalıklarına benzerdir. DNA’daki genetik bozukluklar kedilerde ‘Retinis Pigmentosa’ isimli kalıtımsal hastalığa neden olabilir, bu hastalığa yakalanma oranı insanlarda da 3500 kişide birdir. Ayrıca bizdeki HIV virüsüne benzer FIV virüsü de kedilerin DNA’larında nesilden nesle aktarılmaktadır.

Bilim adamların kedilerin ilk feda yaklaşık 4000 yıl önce Antik Mısır’da evcilleştirildiğini düşünüyorlardı fakat 2013 yılında yapılan yeni bir araştırma yaklaşık 5300 yıl önce Çin’de evcil kedilerin varlığının izini buldu. Araştırmaya göre kediler tarım yapılan ve depolanan yerlerdeki kemirgenleri çekici buldular. Bu da insanların işlerine yaradı, kediler fareleri temizliyordu, böylelikle hem kedi karnını doyurmuş oluyordu hem de tahıllar kemirgenler tarafından yenmiyordu. Tamamen bir evcilleştirme olmasa da kedilerle insanlar arasında karşılıklı çıkar ilişkisi eskiden beri vardı.

Bilim insanları kedilerdeki beneklerin nasıl oluştuklarını yakın zamana kadar bilmiyorlardı. 2012 yılında yapılan bir araştırma ise bunu sebebinin Taqpep adlı gen olduğunu ortaya çıkardı. Benekli kediler genlerinde mutasyonun kopyalarını taşırken çizgili kedilerde bu yoktu. Aynı araştırma sonucunda desenli çizgilerin de Edb3 adlı başka bir genden kaynaklandığı anlaşıldı. Daha sonra bu bilgiler birleştirilerek kedi desenlerinin şeklinin Taqpep geni, koyuluğununsa Edb3 geni tarafından belirlendiği anlaşılmıştır.

Kediler tabi ki memnun olduklarında mırıldanırlar fakat doğum yaparken, hasta olduğunda, yavrusunu emzirirken, yaralandığında ya da stresli olduklarında da mırıldanırlar. Bilim adamları bunu sebebinin ne olduğundan emin değiller fakat bazı tahminler yürütmektedirler. Kediler nefes alıp verirken düzenli olarak 25 ve 150 Hertz arasında sesler çıkarırlar. Araştırmalara göre bu sesler kemik yoğunluğunu artıyor ve iyileşmeyi hızlandırıyor. Kediler uyku ve dinlenme gibi uzun süreli aralarda enerjilerini topladıkları için mırıldanarak enerji harcamadan kaslarını dinlendirebilir ve kemiklerini güçlendirebilirler. Ayrıca mırıltı, daha çok köpeklerde görülen kalça çıkıklığı gibi hastalıklarda acıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Dolayısıyla kediler kendilerini iyileştirmek ve iletişim kurmak için mırmırlanırlar desek yanlış olmaz.

Kediler tatlı şeyleri sevmezler çünkü genlerinde tat almaçlarının ‘tatlı’ kısmı yoktur. Şöyle ki bu almaçlar T1R2 ve T1R3 protein alt birimlerini içerir. Fakat kedi, çita ve kaplanlarda T1R2 geni yoktur, bu yüzden tatlı yiyemezler, yeseler de tadını alamazlar.

Sağlıklı kedilerde bile kumunun dışına dışkı yapma, kusma ve iştahsızlık gibi hastalık belirtileri görülebilir. 2011’de yapılan bir araştırmada günlük alışkanlıkları değişen sağlıklı kedilerin bu şekilde tepki verdikleri gözlemlenmiştir.

Köpeklerin aksine kediler dillerini bir kepçe gibi suyun içine daldıramazlar. Bunun yerine sadece üst kısmı suya temas eder. MIT News’e göre dillerinin yumuşak ucu suya hafifçe dokunur ve dilini içeri çeker. Ardından kedi ağzını kapatır ve böylelikle çenesi ıslanmaz. Sıvı adezyonu sıvının diline yapışmasını sağlar ve kedi, dilini o kadar hızlı geri çeker ki eylemsizlik yerçekimi kuvvetine üstün gelir ve kedi ağzını kapattığında sıvı dışarı sıçramaz.

2009’da yapılan bir araştırmada bunu bebeklerin ağlamasını taklit ederek yaptıkları ortaya çıkmıştır. Yiyecek isteyen kediler 220 ile 520 Hertz aralığında ağlar ya da miyavlar. Bebekler de genellikle 300-600 Hertz aralığında ağlar, insanların bu sesi görmezden gelmesi olası değildir. İstediğini yaptırmanın kediler için bir başka yolu da yürürken sahiplerinin bacaklarının arasında dolanmaktır. Aslında kedilerin doğasında bu yoktur, insan davranışlarından ve hareketlerinden öğrenirler. Bunu yaptım şimdi de bana yemek verecekler diye düşünürler. Dolanma hareketi heyecan olarak başlar, yemek yemek üzereyim diye düşünürler.

Kediler bilgisayarların üzerinde oturmayı severler, bilgisayarlar sıcacık oldukları için. Ama bilgisayarlar da kedileri sever! Google’ın 16 bin işlemcili yapay beyni internetten ne isterse öğrenebiliyor ve kedileri çok seviyor.

Buna basitçe, bir tercih diyebiliriz. Fakat bazı kedilerin su kabının şeklini beğenmediği zaman diliyle içmek yerine patilerini emerek içmeyi tercih ettikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca kediler bir şeyler yiyip içerken bıyıkları etrafında baskı olmasını istemezler. Ya da bu durum su seviyesinin kedinin istediğinden daha düşük olmasından da kaynaklanabilir. Tabi bunun çok basit bir sebebi de olabilir; belki de suyun yaptığı dalgacıklar kedinin çok hoşuna gidiyordur…

Aslında eskiden insanların da öyleydi. Bilim insanları kedilerin neden dışa dönük 120 tane iğnesi olduğunu tam olarak bilmiyor. Teorilere göre yumurtlamayı hızlandırabilir, erkeğin daha çok zevk almasını sağlayabilir, gen aktarımını sağlayabilir, cinsel birliktelik boyunca penisi içeride tutabilir…

Belki çok şaşırtıcı değil ama Cornell Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre kediler zamanlarının %30 ile 50 arasını kendilerini temizlemek için harcıyorlar. Kendini temizlemenin birçok yararlı yanı vardır; kendini serinletir, rahatlatır, kan dolaşımını rahatlatır ve avcı hayvanların dikkatlerini çekecek kokulardan kurtulur. Bazen kediniz sizi bile yalayabilir, bu onun sizi ailesinin bir parçası olarak gördüğünün işaretidir. Tadını çıkarın!

Belki çok şaşırtıcı değil ama Cornell Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre kediler zamanlarının %30 ile 50 arasını kendilerini temizlemek için harcıyorlar.

Belki çok şaşırtıcı değil ama Cornell Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre kediler zamanlarının %30 ile 50 arasını kendilerini temizlemek için harcıyorlar.

-Andy adında bir kedi apartmanın 16. katından yaklaşık 0,06 kilometre yükseklikten düştü ve sağ kalmayı başardı.

-Dusty adındaki bir kedinin 420 yavrusu vardır.

-Kediler kulaklarını 180 derece döndürebilir.